تاریخچه ادویه جات در ایران و جهان

تاریخچه ادویه جات مربوط به سالیان بسیار دور می باشد و قطعا ریشه در چند سال اخیر ندارد. اما با توجه به پیشرفت هایی که در علم پزشکی انجام شده است، مشخص گردیده که ادویه علاوه بر اینکه می تواند مزه غذا را بهبود دهد، بلکه قادر است تا املاح معدنی مورد نیاز بدن را نیز فراهم آورد. با کمی جستجو در تاریخچه ادویه جات متوجه می شویم که منشا بسیاری از ادویه ها از رم و یونان بوده که طبیعتا با توجه به موقعیت جغرافیایی در این مناطق، ادویه های تند کاربرد بیشتری دارند.

اگر کمی در تاریخ حرکت نموده و به زمان فعلی نزدیک شویم، میبینیم که در قرون وسطی، غذای های شیرین و ادویه جاتی در این راستا، رواج بیشتری داده است. مورخین دلیل این امر را جنگ های بیشتر در آن زمان و نیاز بدن به انرژی بیشتر، نسبت می دهند. تاریخچه ادویه جات حرف های بسیاری برای گفتن دارد. شکفتن غذاهای مدرن اروپایی با تغییرات فرهنگی فرانسه در قرن 17 میلادی هم سو بوده و همین باعث شده است که غذاهای فرانسوی بیشتر از ادویه ها در سس ها به جای غذای اصلی استفاده نمایند. از سوی دیگر استعمار اسپانیا و پرتغال موجب گردید که از فلفل چیلی به عنوان یک طعم دهنده اصلی در بین قاره ها شود. تمام این دلایل گواه این موضوع است که ارزش ادویه های بیش از پیش برای همگان ثابت شده است.

اولین ادویه تاریخ ادویه جات ایران و جهان کدام موارد بودند؟

وقتی صحبت از قدیمی ترین ادویه ها در جهان می شود، شاید کمتر نام دارچین به ذهن خطور نماید اما این ادویه پرکاربرد مربوط به 1500 سال قبل از میلاد مسیح می باشد. در آن زمان ها ملوان ها با قایق های بادبانی به کشور های دور سفر می نمودند تا بتوانند آن را به دست آورد. در این رقابت برای کسب جایگاه نخست، فلفل و نمک نیز قرار می گیرند که جز طعم دهنده های اصلی محسوب می شود. به صورت کلی در خصوص قدیمی ترین ادویه جهان می بایست این مورد را نیز بیان داشت که این مورد به صورت منطقه ای بوده و طبیعتا در هر منطقه متفاوت است. به طور مثال ادویه میخک در سریلانکا دارای قدمت 1000 ساله می باشد.

ادویه جات

-جز چاشنی ها و طعم دهنده هایی می باشند که از ساقه، پوست، دانه، ریشه و میوه گیاهان به دست می آیند. این گیاهان در کارخانجات به صورت آسیاب شده و اسانس تغییر می یابند تا برای استفاده آماده شوند. در سنت ایرانی نیز ادویه جات دارای ریشه عمیقی هستند. در خصوص تاریخ دقیق پیدایش آن زمان دقیقی در اختیار نیست اما بیشتر مورخان پیدایش این چاشنی ها را به حدود 3500 سال پیش از میلاد مسیح نسبت می دهند. بسیاری از افراد پیدایش ادویه ها را از مصر باستان می دانند. در آن زمان تجارت ادویه بسیار پرسود بوده است به طوری که طی 5000 سال، حق تجارت آن تنها در دست اعراب بود.

قدمت تجارت ادویه جات

شاید برای شما هم جالب باشد که تجارت بر روی ادویه آن اندازه مهم بوده است که باعث جنگ 200 ساله بین انگلیس و هلند شد. در سفرنامه مارکوپولو در خصوص ادویه ها می توان اطلاعات جالبی به دست آورد. اما آنچه در این کتاب پررنگ می باشد، توجه خاص به آن در بخش آسا و مدیترانه شرقی است. با توجه به اینکه ادویه جات به جز صنعت غذا در بحث دارو و پزشکی نیز مفید می باشند به همین دلیل دارای جایگاه ویژه ای هستند. امروزه از خواص این چاشنی ها در رنگ سازی، عطر سازی و صنایع بهداشتی نیز استفاده می شود.

ادویه از قدیم منبع تامین مواد معدنی مورد نیاز بدن بوده است

فراتر از موضوع مزه، انسان مواد معدنی مورد نیاز بدن خود را از محل ادویه تامین می کرده است. خوب است که بدانید مردم یونان و رم متناسب با موقعیت جغرافیایی خود، طعم های تند را ترجیح می دهند. در حالی که غذاهای مربوط به قرون وسطی بیشتر به غذاهای شیرین و معطر منجر می شدند. شاید به این دلیل که در آن دوره آدمی برای بقا نیاز به کالری بیشتری داشت. استعمار اسپانیا و پرتغال، تجارت فلفل چیلی را بین قاره آمریکا و آسیا و آفریقا شروع کرد. در آن دوره میزان استقبال فلفل چیلی در آسیا و آفریقا خیلی بیشتر از اروپا بود. منشأ غذاهای مدرن اروپایی را می توان در تغییراتی که فرانسه در طول قرن هفدهم ایجاد کرد ، شناسایی کرد. امروزه فرانسویان ادویه ها را بیشتر در سس ها به کار می برند تا در رسپی های مستقیم غذاهایشان. در بریتانیا و آمریکا مردم علاقه خاصی به ادویه جات و غذاهای دیگر ملل دارند. وجود رستوران های هندی و مکزیکی حاکی از این ادعاست. عشق به ادویه و بهره بردن از مواد معدنی ارزشمند آن، روز به روز در حال حاضر گسترش است.

منشا پیدایش ادویه جات:

منشا هر ادویه می تواند متفاوت باشد. برای مثال ادویه هایی همانند هل و خردل از دانه گیاه، زنجبیل از ریشه گیاه، برگ بو از برگ درخت، دارچین از پوست درخت و غیره به دست می آیند. اگر به گذشته ادویه جات نگاهی داشته باشید، متوجه خواهید شد که همه آنها به صورت خودرو رشد نموده و کشف شده اند. پس از آشنایی با خواص این گیاهان خودرو، پرورش و کشت آنها کم کم رواج یافت. ادویه در لغت به معنای دوا و دارو است. این مورد نشان دهنده خواص دارویی آن نیز است.

ابتدا در اواسط قرون وسطا بود که این چاشنی ها وارد بازار اروپا شدند. در آن زمان هزینه این چاشنی ها تا حدی زیاد بود که افراد کم کم به فکر تجارت آن افتاده و کم کم سفر به شرق دور و آسیا را برای معامله آغاز نمودند. در قرن هشتم تا پانزدهم میلادی این تجارت بسیار پر سود محسوب می گردید.

آشنایی با ارزش و خواص نمک:

نمک در تاریخچه ادویه جات جز اولین ها محسوب می شود که بشر از آن برای طعم دار نمودن غذا ها استفاده می کرد. در آن زمان آب رودخانه و دریا به دلیل شور بودن، به عنوان یک طعم دهنده شناخته میشد. اما آنچه امروز، ارزش نمک را بیش از پیش مشخص می نماید، تاثیر آن بر روی گرفتگی عضلات، میکروب زدایی، تقویت کننده سیستم گوارش و باز جذب آب می باشد. برخی از قدیمی ها از نمک به صورت ناشتا برای رفع پوکی استخوان و و سلامت قلب استفاده می نمایند.

معاملات ادویه در تاریخ:

اگر در تاریخچه ادویه جات کنکاش نماییم؛ متوجه خواهیم شد که داستان ادویه به 3500 سال قبل از میلاد مسیح باز خواهد گشت. گروهی بر این تصور هستند که ثروت حضرت سلیمان از این طریق به دست می آمد. بازرگانی بر روی ادویه در عربستان و خاورمیانه باعث شد تا کشور های این منطقه در قرن 8 تا 15 میلادی به سود خوبی دست یابند. به جرات می توان بیان داشت که کشور های خاورمیانه و مدیترانه، ثروتمند ترین افراد در این زمینه می باشند.

ادویه های معروف هر کشور:

شایر برای شما نیز جالب باشد که لیست ادویه های برتر هر کشور را بدانید و با سبک غذایی آنان آشنا شوید. در زیر ادویه های پر مصرف هر کشور به تفکیک لیست شده است:

ادویه های کشور هند:

در تاریخچه ادویه جات جهان، هند دارای سابقه طولانی است، ادویه هایی همچون ماسالا، کاری، فلفل سیاه، فلفل قرمز، زیره، خردل، سیاه دانه و … در این کشور به وفور استفاده می شود.

ادویه های پر کاربرد در بخش خاورمیانه:

در این بخش از قاره آسیا می توان ادویه هایی همچون زعتر، دارچین، زنجبیل، زعفران و هل را مشاهده نمود که افراد بیشتر مورد استفاده قرار می دهند.

ادویه های مورد استفاده در آمریکا:

در آمریکا و اروپا غذای های مدرن کاربرد بیشتری دارد، لذا در این مناطق بیشتر ادویه هایی همچون پودر چیلی؛ جوز هندی؛ گشنیز، پاپریکا و … بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

کلیک کرده و بیشتر بخوانید: ادویه معروف کشورها کدام است؟

جاده ادویه

جاده ادویه یکی از جاده‌های تاریخی و مربوط به به جاده ابریشم در دوران صفویه بوده ‌است. کالاهایی مانند ادویه و پارچه از هندوستان وارد بندرعباس شده از آنجا توسط جاده ادویه با گذر از جهرم و استان فارس به سمت مرکز ایران حمل می شده است. به همین دلیل این جاده به جاده ادویه شهرت یافته است. در مسیر این جاده در نزدیکی روستای چاه‌تلخ چهار آب انبار و دو کاروانسرا وجود دارد اما از آنجا به بعد کوهستانی است و در جاده سنگ‌فرش کوهستانی به چشم می‌خورد. که در نوع خود یکی از شاهکارهای مهندسی و جاده‌سازی باستانی به شمار می‌رود. این جاده در دوران خود آنقدر رونق و اهمیت داشت که تقریبا به اندازه جاده ابریشم مشهور بود؛ با این تفاوت که ابریشم از چین می آمد و ادویه از هندوستان!

ادویه جات پرمصرف:

امروز در خانواده ادویه جات می توان مواردی زیادی را مشاهده نمود. هر کدام از این چاشنی ها دارای مزه و طعم متفاوتی هستند. در زیر برخی از ادویه های پرکاربرد در آشپزخانه ها عنوان شده است:

فلفل:

این چاشنی از دانه گیاه فلفل به دست می آید و در دو دسته قرمز و سیاه قرار می گیرد. البته می توان فلفل سیاه را در آب خیس نمود و پوست آن را جدا کرد. در این شرایط فلفل سفید ایجاد می شود. این چاشنی می تواند سوخت و ساز بدن را افزایش دهد و موجب گردش سریع تر خون در بدن شود.

زردچوبه:

این مورد از ادویه جات از ریزوم های گیاه به دست می آید. رنگ زرد آن باعث می شود که در غذا ها و صنعت رنگ سازی دارای کاربرد بسیاری باشد.

کلیک کرده بیشتر بخوانید : هنر مرینیت کردن

زعفران:

زعفران از دیگر انواع ادویه جات پرطرفدار است که از کلاله های خشک شده گیاه به دست می آید. ادویه زعفران خوب دارای رنگ قرمز بوده و رگه های زرد در آن دیده نمی شود. یک زعفران خوب می بایست بر روی سطح آب شناور بماند.

آشنایی با انواع ادویه جات

باربیکیو ادویه دودی:

ادویه باربیکیو با طعم دودی و خوشمره خود مزه متفاوتی به غذای شما می دهد. از این ادویه عموما برای کباب ها و گریل نمودن گوشت و مرغ و یا غذاهای فست فودی مثل سیب زمینی سرخ کرده استفاده می شود. این ادویه می تواند غذاهای شما را سریع مزه دار نماید. امروزه برای انواع برگر ها و یا هات داگ های تنوری نیز از آن بهره می برند.

خردل:

خردل از دانه های گیاه به دست می آید و در دو دسته سفید و سیاه قرار داد. در این چاشنی در حدود 25 درصد پروتئین، 4 درصد چربی، 4 درصد رطوبت و 4 درصد خاکستر وجود دارد.

دارچین:

منشا اصلی اید دسته از ادویه جات به مالزی و هندوستان برمی گردد. در اواسط قرن شانزدهم میلادی، هلندی ها و پرتغالی ها به اهمیت آن پی بردند و پرورش آن را آغاز نمودند. این مورد برای تسکین درد، رفع آلرژی و سرماخوردگی بسیار مفید باشد.

زنجبیل:

زنجبیل که از ریشه گیاهان به دست می آید، می تواند به عنوان ضد تهوع استفاده شود. این چاشنی قوای جنسی را تحریک کرده و دستگاه گوارش را تقویت می نماید. از زنجبیل برای از بین بردن نفخ نیز استفاده می شود. از این گیاه عموما برای دمنوش، کمپوت و سوپ ها استفاده می شود.